Marskość wątroby – przyczyny, objawy i leczenie

Marskość wątroby rozwija się stopniowo w wyniku długotrwałego uszkadzania tego narządu. Zdrowa tkanka wątroby jest zastępowana bliznami, co prowadzi do zaburzeń w jej funkcjonowaniu. Kluczowe w diagnostyce marskości są badania ALT i AST, które pozwalają ocenić stopień uszkodzenia wątroby. Marskość może być wynikiem przewlekłych chorób wątroby, nadużywania alkoholu, a także innych czynników.

Czym jest marskość wątroby?

Marskość wątroby to zaawansowane, przewlekłe schorzenie, w którym zdrowa tkanka wątroby zostaje zastąpiona przez blizny (włóknienie). W wyniku ciągłego uszkadzania komórek wątroby przez różne czynniki narząd ten traci zdolność do samoregeneracji. Bliznowacenie zaburza przepływ krwi przez wątrobę, co stopniowo upośledza jej funkcje. Wątroba, będąca jednym z kluczowych narządów odpowiedzialnych za detoksykację organizmu, produkcję białek oraz przetwarzanie tłuszczów i węglowodanów, staje się niewydolna, co prowadzi do licznych komplikacji zdrowotnych.

Co powoduje marskość wątroby?

Marskość wątroby może mieć wiele przyczyn, z których większość związana jest z przewlekłymi chorobami wątroby lub długotrwałym uszkodzeniem narządu. Do najczęstszych przyczyn należą:

• długotrwałe i nadmierne spożywanie alkoholu;
• przewlekłe wirusowe zapalenie wątroby typu B i C;
• niealkoholowa stłuszczeniowa choroba wątroby (NAFLD);
• choroby autoimmunologiczne, takie jak autoimmunologiczne zapalenie wątroby czy pierwotna marskość żółciowa (PBC);
• genetyczne choroby metaboliczne, takie jak hemochromatoza (nadmierne gromadzenie żelaza w organizmie) czy choroba Wilsona (nagromadzenie miedzi w wątrobie).

Jakie są objawy marskości wątroby?

Marskość wątroby często nie daje wyraźnych objawów we wczesnych stadiach, dlatego diagnoza może być trudna, dopóki choroba nie przejdzie w zaawansowane stadium. W miarę postępu marskości mogą pojawić się następujące objawy:

• chroniczne zmęczenie, które może nasilać się z biegiem czasu;
• żółtaczka, czyli zażółcenie skóry i białek oczu;
• obrzęki nóg i brzucha (wodobrzusze);
• świąd skóry;
• zaburzenia krzepnięcia krwi;
• u mężczyzn marskość może prowadzić do zaburzeń hormonalnych, takich jak ginekomastia (powiększenie piersi), zmniejszenie owłosienia czy problemy z potencją;
• zaburzenia świadomości i pamięci.

Jakie badania na marskość wątroby?

Diagnoza marskości wątroby opiera się na szeregu badań laboratoryjnych i obrazowych, które pomagają ocenić stopień uszkodzenia wątroby oraz funkcjonowanie narządu. Badania laboratoryjne, takie jak enzymy wątrobowe (aminotransferaza alaninowa i asparaginianowa), bilirubina, morfologia krwi, albumina i czas protrombinowy.

USG wątroby pozwala na ocenę jej struktury, wykrycie blizn, powiększenia wątroby oraz obecności wodobrzusza. W przypadku bardziej szczegółowej oceny lekarz może zlecić biopsję wątroby, która polega na pobraniu próbki tkanki wątroby do analizy mikroskopowej.

Leczenie marskości wątroby

Leczenie marskości wątroby koncentruje się na spowolnieniu postępu choroby, eliminacji jej przyczyn, leczeniu objawów oraz zapobieganiu powikłaniom. Kluczowe jest wczesne rozpoznanie i leczenie schorzeń prowadzących do marskości, takich jak wirusowe zapalenie wątroby czy niealkoholowa stłuszczeniowa choroba wątroby. W przypadkach zaawansowanej marskości przeszczep wątroby może być jedynym skutecznym rozwiązaniem. 

Jakie są powikłania marskości wątroby?

Marskość wątroby może prowadzić i do wielu poważnych powikłań, w tym nadciśnienia wrotnego, wodobrzusza, encefalopatii wątrobowej, zaburzeń krzepnięcia oraz zwiększonego ryzyka raka wątroby. 

Jak zapobiegać marskości wątroby?

Niezwykle ważne jest ograniczenie lub całkowite zaprzestanie spożywania alkoholu, ponieważ długotrwałe nadużywanie alkoholu jest jedną z głównych przyczyn marskości. Zmniejszone spożycie alkoholu znacznie obniża ryzyko rozwoju poważnych chorób wątroby.

Profilaktyka obejmuje również dbanie o zdrowie w kontekście wirusowego zapalenia wątroby typu B i C, które mogą prowadzić do przewlekłych uszkodzeń wątroby. Szczepienia przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu B oraz unikanie ryzykownych zachowań, takich jak używanie wspólnych igieł, mogą skutecznie zmniejszyć ryzyko zakażenia.

Odpowiednia dieta oraz aktywność fizyczna odgrywają kluczową rolę w ochronie wątroby a regularne badania profilaktyczne, takie jak ocena poziomów enzymów wątrobowych (ALT, AST), pozwalają na wczesne wykrycie problemów z wątrobą. 

Dieta przy marskości wątroby

Marskość wątroby wymaga specjalnej diety, która wspiera funkcje wątroby, łagodzi objawy i przeciwdziała powikłaniom choroby. Dieta powinna obejmować:

1. Ograniczenie spożycia soli – marskość wątroby może prowadzić do zatrzymywania płynów w organizmie, co powoduje obrzęki i wodobrzusze.

2. Dieta bogata w białko roślinne – przy marskości wątroby lepiej koncentrować się na białkach roślinnych, np. z roślin strączkowych, niż na białkach zwierzęcych, które mogą obciążać wątrobę. 

3. Ograniczenie spożycia tłuszczu – marskość wątroby często utrudnia trawienie tłuszczów, dlatego należy unikać smażenia, tłustych mięs, fast foodów i ciężkostrawnych produktów. Zamiast tego, warto sięgać po tłuszcze roślinne, takie jak oliwa z oliwek i olej lniany, które dostarczają zdrowych kwasów tłuszczowych.

4. Spożywanie mniejszych, częstszych posiłków – rozłożenie jedzenia na 5-6 mniejszych posiłków w ciągu dnia pomaga uniknąć przeciążenia wątroby oraz wspomaga trawienie.

5. Dieta bogata w błonnik – wspiera pracę układu trawiennego, pomaga kontrolować poziom cukru we krwi i reguluje metabolizm tłuszczów. W diecie osoby z marskością wątroby warto uwzględnić pełnoziarniste produkty zbożowe, warzywa i owoce.

6. Ograniczenie alkoholu i kawy.

7. Nawodnienie – woda wspiera procesy trawienne i metabolizm, co jest istotne dla obciążonej wątroby.

8. Witaminy i minerały – marskość wątroby może prowadzić do niedoborów niektórych witamin i minerałów, takich jak witamina D, witamina B12, kwas foliowy i cynk. 

---

ARTYKUŁ SPONSOROWANY